واژه نامه دیگ

واژه های اصلی در دیگ بخار بصورت زیر می باشد.

آب جبرانی

مقدار آب خام لازم برای جبران آن مقدار از بخار چگالیده که به دیگ بر نمی گردد.

آب خام

آب تغذیه تصفیه نشده می باشد.

آتش کاری گوشه ای

روشی برای آتش کردن سوخت مایع، گاز یا جامد آسیاب شده است، که در آن مشعل ها در گوشه های کوره قرار میگیرند به واژه آتشکاری مماسی مراجعه شود.

آتش کاری مماسی

روشی برای آتش کردن به کمک تعدادی شیپوری سوخت پاش که طرز قرار گرفتن آنها در دیواره های کوره به نوعی است که محور شیپوره ها بر یک دایره افقی مماس باشند. آتش کردن از گوشه بطور معمول از این نوع میباشد.

آزمایش بریتل

آزمایش سختی است که در آن با فشار استاندارد، یک گوی فولادی با سختی استاندارد را به داخل یک سطح فرو می کنند.

آزمایش هیدرو استاتیک

آزمایش فشار توسط آب در دمای اتاق که در مورد دیگ اعمال می شود تا ایمنی آن را برآورد نماید و همچنین به منزله یک وارسی در مورد تعمیرات انجام شده روی دیگ و همچنین دنبال کردن نشت های مشکوک می باشد.

آستر

ماده ای که روی قسمت داخلی دیواره کوره به کار برده می شود بطور معمول جنس آن از آجر نسوز مرغوب یا مواد نسوز پلاستیکی است.

آسیاب

ماشینی که سوخت جامد را به ذرات بسیار ریز مناسب برای سوزاندن در حالت معلق خرد می کند.

انواع آن بصورت زیر می باشد:

1. پر سرعت ( بیش از ۸۰۰ دور در دقیقه) – آسیاب ضربه ای- آسیاب سایشی
2. میان سرعت ( بین ۷۰ و ۳۰۰ دور در دقیقه)- آسیاب غلطکی – آسیاب گلوله ای
3. کم سرعت ( کمتر از ۷۰ دور در دقیقه) – آسیاب لوله ای- آسیاب پذیری-آسیاب روبشی با هوا

اتصال نورد شده

اتصالی که به وسیله گشاد نمودن یک لوله در داخل یک سوزاخ به کمک یک دستگاه گشاد کن غلطکی درست می شود.

اتصال گشاد شده

اتصالی بدون نشت که به وسیله گشاد سازی انتهای یک لوله در داخل سوزاخ لوله رو صورت میگیرد.

احتراق

ترکیب شیمیایی مواد قابل احتراق در سوخت با اکسیژن هوا می باشد دمای فرآیند می تواند از ۱۸۵۰ درجه تا ۳۰۰۰ درجه فارنهایت تغییر نماید.

احتراق ثانویه

احتراقی که در نتیجه شعله ور شدن سوخت در نقطه ای دور از کوره روی می دهد.

احتراق خود به خود

اشتعال ماده قابل احتراق در پی اکسیداسیون آرام بدون اینکه گرمای زیادی از یک منبع خارجی به کار برده شود.

احتراق کامل

اکسیده شدن کامل تمام عناصر تشکیل دهنده قابل احتراق یک سوخته که همه اکسیژن فراهم شده را مصرف مینماید.

احتراق ناقص

اکسیداسیون ناقص عناصر قابل اشتعال یک سوخت.

اختلاف فشار متعادل شده

نگه داشتن فشار داخل کوره در یک مقدار ثابت در کلیه میزان های احتراق بوسیله کنترل هوای ورودی و محصولات احتراق خروجی.

ارزش گرمایی بالا

کل گرمای به دست آمده از احتراق یک مقدار معین از سوخت و خنک کردن محصولات احتراق آن تا دمای اولیه مخلوط سوخت و هوا بطوریکه رطوبت محصولات احتراق به صورت مایع در آید.

ارزش گرمایی پایین

ارزش گرمایی بالا منهای گرمای نهان تبخیر آب متشکل شده از سوختن هیدروژن موجود در سوخت.

ارسات

دستگاهی برای تعیین تجزیه شیمیایی گازهای احتراق

اسید شویی

عمل تمیز کاری سطوح داخلی واحدهای مولد بخار بوسیله پر کردن آن از یک اسید رقیق همراه با یک ماده بازدارنده جهت جلوگیری از خوردگی و متعاقب آن تخلیه اسید و سپس شستشو و خنثی سازی اسید باقیمانده به کمک شستشوی بیشتر با آب قلیایی.

اسیدیت

معرف مقدار گاز کربنیک آزاد، اسید های معدنی و نمک ها است که در آب، هیدرولیز شده و تولید یونهای هیدروژن می کنند. اسیدیت بصورت میلی اکی والان در یک لیتر اسید یا PPM اسیدی بودن بر حسب کلسیم کربناب یا PH که معرف غلظت یون هیدروژن می باشد، بیان می شود.

اشباع سازنده

دستگاهی برای کاهش و کنترل دمای بخار آب داغ، همچنین به واژه معتدل کننده مراجعه شود. اشباع سازنده ها به انواع زیر تقسیم می شوند:

• نوع پوسته – لوله
• نوع گرد پاش
• نوع غوطه ور

آنتالپــی

یک ویژگی ترمودینامیکی از یک سیال که تابعی از حالت سیال بوده و بصورت مجموع انرژی پتانسیل مکانیکی ذخیره شده و انرژی داخلی تعریف می شود. بطور معمول آنتالپی بر حسب BTU بر هر پوند از سیال بیان می شود.

انفجار جانب آتش

احتراقی پر سرعت آن چنانکه فشار زیادی را تولید نماید.

انفجار کوره

احتراق شدید توده ذخیره شده گاز یا غبار در کوره یا محفظه احتراق یک دیگ

اهرم بلند کننده شیر ایمنی

اهرمی که بوسیله آن می توان دیسک شیر ایمنی را از نشیمنگاهش بلند نمود.

بادبزن دمشی

بادبزن تامین کننده هوای تحت فشار برای دستگاه مشتعل سازنده سوخت.

بازچرخش گاز

ورود مجدد بخشی از گازهای احتراق در نقطه ای نرسیده به نقطه خروج به منظور کنترل دمای بخار.

بازدهی

مربوط به کار دیگ، عبارت از مقدار انرژی خروجی دیگ بر حسب واحد گرما تقسیم بر انرژی ورودی دیگ بر حسب واحد گرما می باشد. مقدار گرمای موجود در بخار تبخیر شده انرژی خروجی مفید است. مقدار گرمای موجود در سوخت مصرفی دیگ عبارت از انرژی ورودی است.بازدهی مربوط به درز پرچی از نسبت مقاومت یک واحد طول از درز پرچی به همان طول از ورق بدون درز می باشد.

بازگرم کن

دستگاهی که بخار آب بسیار داغ یا گازهای حاصل از احتراق پر دما را به عنوان یک سیال واسط جهت داغ نمودن مجدد قسمتی از بخار منبسط شده در توربین به کار می برد؛ این دستگاه اغلب بین توربین های پر فشار و کم فشار مورد استفاده قرار میگیرد.

بالابر

لوله ای که از طریق آن بخار آب و آب از دیواره آبی بخ یک استوانه جاری میگیرد.

بخار آب خشک

بخار آب فاقد هر گونه رطوبت است. از نظر تجارتی، بخار آب خشک حاوی کمتر از ۵ درصد رطوبت می باشد.

بخار آب زنده

بخار آبی که هنوز کاری را که برای آن تولید شده انجام نداده است.

بخار چگالیده

آب مقطر ناشی از چگالش بخار آب

پیچ مقاوم

مقاومی که هر یک از دو انتهایش پیچ و سپس پهن شده است.

تاخیر زمانی

یک تاخیر عمدی با زمان از پیش تعیین شده در عمل یک وسیله ایمنی یا کنترل

تبادل یونی

فرآیندی بازگشت پذیر که بوسیله آن یون ها بین جامدات و یک مایع جابجا می شود. این یونها در سراسر محلول وجود داشته و عملکرد نسبی مستقلی دارند.

تبخیر کننده

مخزن تحت فشاری که برای تبخیر آب خام به کمک چنبره بکار میرود. بخار آب بوسیله چنبره آب خنک مایع می شود و این آب مقطر به منزله آب تغذیه جبرانی دیگ مورد استفاده قرار میگیرد.

تخلیه

اتصال تخلیه شامل لوله و شیر در پایین ترین قسمت ممکن از دیگ که در سطح عادی آب ، به مفهوم مقدار آب حاصل از کاهش سطح آب دیگ می باشد.

تخلیه شیر ایمنی

سوراخی به قطر حداقل ۴/۳ اینچ که در بدنه شیر و در پایین سطح دیسک نشیمنگاه برای شیرهایی که قطرشان از ۲ اینچ بیشتر می باشد. این تخلیه برای جلوگیری از انباشتگی بخارهای چگالیده در این نقطه بکار برده می شود.

ترک حرارتی

ترکی که در طرف داغ یک لوله ، پوسته یا سر لوله شروع می شود و ناشی از تنش های حرارتی زیاد می باشد.

تله بخار

وسیله ای طرح شده برای جدا سازی بخار چگالیده از بخار بطور خودکار، بدون این که بخار آب تلف شود. به واژه تله غیر برگشتی و تله برگشتی مراجعه شود.

تنش

مقاومت درونی یک ماده در برابر یک نیروی خارجی که شکل یا موقعیت ماده را تغییر می دهد یا سعی به ایجاد این تغییر دارد.

تنش گیری

حذف تنش های بوجود آمده در اثر جوشکاری با کمک عملیات حرارتی.

تخلیه هوایی

خروج مواد نامطلوب و جایگزینی آن با هوا

تیتره کردن

یک فرآیند شیمیایی مورد استفاده در تجزیه آب تغذیه

جرقه زن خودکار

وسیله ای برای شروع اشتعال سوخت بدون دخالت دست.

جعبه باد مشعل

فضایی پر از هوا در گرداگرد مشعل که در آن فشار هوا در حدی نگهداشته می شود که توزیع و تخلیه مناسب هوای ثانویه را میسر می سازد.

جوش آب بندی

جوشی که بطور کلی برای آب بندی و جلوگیری از نشت بکار می رود.

جوشاندن دیگ

جوشاندن آب قلیایی قوی در قطعات تحت فشار دیگ جهت رفع مواد نفتی، چربیها و غیره کی باشد. قبل از بهره برداری عادی از دیگ یا پس از تعمیرات کلی

جوشکاری ذوبی

جوشکاری لبه ها یا سطوح فلز با بالابردن دما تا نقطه ذوب و اضافه کردن یک فلز پر کننده در همان دما

درب انفجار

دریچه ای در کوره یا حصار دیگ که برای باز شدن در مقابل فشاری از پیش تعیین شده طرح می گردد.

دریچه آدم رو

یک نوع دریچه جهت دستیابی به داخل دیگ که بصورت بیضی گون با ابعاد ۱۱in*15in یا بزرگتر می باشد.

دریچه دست رو

یک دریچه جهت بازرسی، دید یا تمیزکاری در دیگ که اغلب بیضی گون بوده و بوسیله یک درب بسته می شود.

دما اشتعال

پایین ترین دمای سوخت که در آن احتراق پایدار صورت گیرد.

دو پوستگی

آنچنانکه در مورد ورق دیگ بکار میرود عبارتند از یک لایه سرباره یا ناخالصی های دیگر که در حین کار نورد کردن به درون قسمتی از فولاد وارد می شود.

دیگ

ظرفی بسته که در آن آب تحت فشار خلاء به کمک انرژی موجود در سوختهای قابل احتراق، برق، یا انرژی هسته ای گرما دیده و بخار آب، بخار آب داغ و یا ترکیبی از آنها را تولید نماید.

دیگ آبگرم گرمایشی

دیگی که در آن هیچ بخار آبی تولید نگردیده و از آن آب گرم برای مقاصد گرمایشی در یک مدار به چرخش در آمده و سپس به دیگ باز می گردد.

دیگ آبگرم مصرفی

دیگی که به منزله یک آبگرمکن کار می کند.

دیگ بخار یا بخار آب پر فشار

دیگی که در آن بخار آب یا نوعی بخار در فشاری بیشتر از ۱۵psi تولید می شود.

دیگ برقی

دیگی که انرژی برقی را به انرژی گرمایی تبدیل می کند

دیگ لوله آبی

دیگی که در آن آب یا سیال دیگر در داخل لوله ها جریان یافته و محصولات احتراق اطراف لوله را احاطه نموده است و آب درون لوله را گرم می کند.

دیگ لوله دودی

دیگی که در آن آب یا سیال اطراف لوله ها را احاطه کرده و محصولات احتراق اطراف لوله را احاطه می نماید.

دیگ درون سوز

دیگ لوله دودی که دارای یک کوره داخلی است مانند دیگ نوع دریایی، اسکاتلندی،لکوموتیوی آتشدان دار، لوله ای عمودی یا انواع دیگری که کوره آنها با آب خنک می شود.

دیگ یکسره

یک واحد مولد بخار آب که بطور معمول بالاتر از فشار بحرانی مورد بهره برداری قرار می گیرد. در این دیگ، بازچرخش سیال واسط در هیچ بخشی از مولد وجود ندارد. در دیگ یکسره، دما و آنتالپی سیال واسط بطور پیوسطه از سر لوله ورودی تا سر لوله خروجی افزایش می یابد.

دیوار آبی

ردیفی از لوله های آب که اطراف یک کوره و محفظه احتراق را احاطه کرده و در معرض گرمای تابشی آتش قرار دارد. از آنها برای محافظت مواد عایق و افزایش ظرفیت دیگ استفاده می شود.

ستون آبنما

یک محفظه عمودی و تو خالی که میان دیگ و شیشه آبنما به منظور یکنواخت کردن سطح آب در شیشه آبنما از طریق ظرفیت مخزنی ستون مذکور قرار داده می شود.همچنین ستون ممکن است به منزله یک محفظه ته نشین کننده از مسدود شدن اتصالات کم قطر شیشه آبنما جلوگیری نماید.

سختی آب

معیاری از مقدار نمک های کلسیم و منیزیم در آب دیگ است و بطور معمول بصورت گرین بر گالن یا یک واحد در میلیون واحد ب حسب کلسیم کربنات بیان می شود.

سیلیس

یک عنصر تشکیل دهنده رسوب که در بعضی از آبهای تغذیه دیگ یافت می شود.

سیفون

یک لوله شترگلو یا چنبره ای که به یک فشار سنج بخار منتهی می شود. کار آن گیر انداختن آب در فشار سنج بوده و اجزاء آن را از بر افروختگی ناشی از تماس مستقیم با بخار آب حفظ کند.

شکم

یک تورم عمیق در کوره دیگ یا زیر پوسته

شیر ایمنی

شیری که در زمان رسیدن فشار به نقطه تنظیم شیر بطور خودکار باز می شود این شیر جهت جلوگیری از افزایش بیش از حد فشار یک دیگ بکار برده می شود.

شیر یک طرفه

شیری که برای جلوگیری از برگشت جریان طرح می شود. جریان سیال فقط در یک طرف آزاد می باشد.

ضریب ایمنی

نسبت بین تنشی که باعث گسیختگی می شود و تنشی که در موقع کار ایجاد می شود این نسبت اغلب به جای تنش ها در مورد فشار ها بکار برده می شود.

فرابری

حمل رطوبت و مواد جامد، به خارج از دیگ توسط لایه نازک از حبابهای بخار آب؛ فرابری به علت کف کردن آب دیگ می باشد.

فشار طراحی

فشار مورد استفاده در طراحی یک دیگ به منظور تعیین حداقل ضخامت مجاز یا تعیین مشخصه های فیزیکی قطعات مختلف دیگ.

فشار کاری یا فشار مخاز

حداکثر فشاری که یک دیگ برای آن طرح و ساخته می شود.

قلیاییت

مقدار کربنات، بی کربنات، هیدروکسید و سیلیکات یا فسفات در آب بر حسب گرین در گالن یا ppm

کوره هلندی

یک کوره توسعه یافته که در خارج از حصار دیگ قرار گرفته و برای افزایش حجم کوره موجود به کار میرود.

کیفیت بخار آب

درصد وزنی بخار آب در یک مخلوط آب و بخار آب

گاز احتراق

محصولات گازی احتراق درون کوره که به طرف دودکش جریان می یابد.

گام

فاصله بین مراکز دو سوراخ مجاز در شبکه ای از سوراخ ها

گرانروی

معیای از اصطکاک داخلی یک سیال یا مقاومت آن در مقابل حرکت

لخته

حجمی از آب دیگ که به واسطه عمل طغیان به داخل جریان بخار آب وارد می شود.

ماده نسوز

یک ماده عایق گرمایی مانند آجر نسوز یا گل آتش خوار پلاستیک مانند که برای مقاصدی مانند روکش کردن محفظه های احتراق به کار برده می شود.

مشعل دو سوخته

مشعلی که با دو سوخت متفاوت امکان کارکرد را دارد مانند گاز و گازوئیل

منیزیم

عنصر تشکیل دهنده رسوب که در بعضی از آبها ی تغذیه دیگ یافت می شود.

نقطه تسلیم

نقطه ای که در آن یک فلز تحت بار کششی اعمال شده از حد الاستیک خود تجاوز می کند. در نقطه تسلیم فلز برای همیشه تغییر شکل داده و با برداشتن بار هرگز به شکل یا موقعیت اولیه اش باز نمیگردد.

ورق لفاف

صفحه خارجی که در یک دیگ لکوموتیوی یا آتش دار، محفظه احتراق را احاطه نموده است. همچنین به ورق نازکتر در پوسته استوانه یک دیگ دو جداره اطلاق می شود.

گرمکن  یا پیش گرمکن هوا

یک وسیله انتقال گرما که از داخل آن هوا عبور کرده و بوسیله یک ماده گرمتر از قبیل محصولات احتراق یا بخار آب، داغ می شود. هوا گرمکن ها به انواع مختلف هستند:

• پیش گرم کن هوا از نوع احیایی
• هوا گرم کن استردادی
• هوا گرمکن لوله ای
• هوا گرمکن صفحه ای

هوای اضافی

هوای مصرفی برای احتراق، افزون بر هوای لازم برای اکسیداسیون کامل از نقطه نظر تئوری

رله

دستگاهی که به واسطه یک تغییر در شرایط یک مدار برقی وارد عمل شده و دستگاههای دیگری را در همان مدار برقی یا مدارهای دیگر به کار وا میدارد.