تعریف استاندارد
وضع قوانین و مقرارت برای تعیین کیفیت و مشخصات مطلوب یک کالا یا خدمات را استاندارد میگویند .استاندارد باعث می شود که ما با خیال راحت، کالا و خدمات مورد نیاز خود را انتخاب کنیم و بدانیم که انتخاب ما مشکلی برای ما ایجاد نمی کند .اگر استاندارد نباشد، زندگی بسیار پر خطر و حادثه آفرین خواهد شد.
اجرای استانداردها به نفع تمام مردم و اقتصاد کشور است و باعث افزایش صادرات و فروش داخلی و تأمین ایمنی و بهداشت مصرف کنندگان و صرفه جوئی در وقت و هزینه ها و در نتیجه موجب افزایش درآمد ملی و رفاه عمومی و کاهش قیمتها می شود
دیگ بخار استاندارد
استانداردها بر حسب گستردگی دامنه تحت پوشش، دارای پنج سطح کارخانهای، شرکتی )جامعهای(، ملی، منطقهای و بینالمللی هستند. استاندارد کارخانهای توسط یک کارخانه برای استفاده در همان واحد تدوین میشود. البته گاهی کارخانجات، شرکتها یا تشکیلاتی که در یک زمینه خاص فعالیت میکنند، از طریق ایجاد یک جامعه یا انجمن، استانداردهای خاص خود را تدوین میکنند مانند انجمن جوشکاری آمریکا) AWS( استاندارد ملی توسط مؤسسه استاندارد در یک کشور با توجه به تمام شرایط خاص همان کشور مانند اقتصادی ،اجتماعی، علمی و فنی تهیه میشود. استانداردهای منطقهای توسط کشورهای عضو یک پیمان منطقهای خاص تهیه میشود مانند کمیته استاندارد اروپایی. استاندارد بینالمللی توسط سازمانهای مربوطه به منظور قابلیت استفاده بینالمللی تهیه میشوند.
سازمان ملی استاندارد کشور ایران تدوینکننده قوانین و قواعد مرتبط با استاندارد و اجراکننده و نظارتکننده بر آنها میباشد. در سال ۰۶۰۳ سازمان استاندارد موضوع طراحی و ساخت دیگهای بخار و آب داغ از نوع پوستهای با ساختمان جوش شده توسط کمیته ملی استاندارد مکانیک و فلزشناسی با شماره استاندارد ۴۱۶۰ تصویب کرد. همه شرکت های سازنده دیگ بخار ملزم به رعایت موارد قید شده در استاندارد می باشند.
استاندارد ملی ساخت دیگ بخار:
در تهیه و تدوین این استاندارد سعی شده است که ضمن توجه به شرایط موجود و نیازهای جامعه حتی المقدور بین این استاندارد و استاندارد کشورهای صنعتی و پیشرفته هماهنگی ایجاد شود . لذا با بررسی امکانات و مهارتهای موجود و اجرای آزمایشهای لازم این استاندارد با استفاده از منبع زیر که استاندارد طراحی دیگ بخار استاندارد انگلیس میباشد ، تهیه گردیده است:
Bs 2790 – 1992 Specification of design and manufacture of shell boilers of :
welded construction
در هر بار ویرایش استاندارد مواردی به آن اضافه می گردد که تولید کنندگان باید آنها را در طراحی و تولید انواع استاندارد دیگ های بخار رعایت کنند. شرکت با تکیه بر دانش فنی و تجهیزات به روز سازنده دیگ بخار استاندارد برای مصارف داخلی و همچین صادرات می باشد.
استاندارد شامل نه بخش می باشد که مختصر توضیح می دهیم:
بخش اول : کلیات
مقررات مربوط به طراحی و ساخت شامل مواد , مهارت ساخت , گردآوری مدارک فنی , علامتگذاری , بازرسی و آزمایش دیگهای بخار را مشخص میکند. دیگهای مورد بحث از نوع استوانهای افقی یا عمودی بوده که به روش جوشکاری ذوبی ساخته میشوند.
بخش دوم: مواد
این بخش درباره انتخاب مواد و کمیت خواصی که در تعیین تنشهای طراحی بکار برده میشوند , بحث میکند . در تولید دیگ های بخار تنها فولادهای کربنی یا کربن منگنز دار باید بکار روند.
بخش سوم: طراحی
فرمولهای محاسباتی , در مورد دیگهایی بکار میروند که کاملا طبق شرایط مقرر در این استاندارد ساخته میشوند ، دیگهای طراحی شده طبق این استاندارد باید تحت شرایط , عاری از هر گونه رسوب داخلی کار کنند . این امر مستلزم این است که آب تغذیه از کیفیت مناسبی برخوردار باشد.
بخش چهارم : عملیات حین ساخت به غیر از جوشکاری
شامل عملیات نورد و ساخت پوسته استوانه ای شکل دیگ بخار ، قرار دادن لوله ها در شبکه ، پیچ و مهره ها و دودکش
بخش پنجم: مهارت و ساخت در جوشکاری
قوانین این بخش در مورد دیگها و قطعاتی از دیگها که توسط جوشکاری ساخته میشوند , قابل اجرا بوده و باید به همراه ضوابط ویژه مربوط به طبقه بندی مواد بکار برده شده مورد استفاده قرار گیرند.
قسمت ششم : بازرسی و آزمایش فشار
بازرس , برای اهداف بازرسی و یا گواهی نمودن دیگهای تحت مقررات این استاندارد باید مستقل از سازنده و خریدار بوده و در استخدام هیچیک از آنها نباشد , بجز در مواردی که دیگها توسط سازمانهای دولتی و یا تحت تکفل خریداری میشوند . در این موارد واحدهای بازرسی برسمیت شناخته شده این سازمانها میتوانند بازرسیهای مقرر شده در این استاندارد را انجام دهند.
قسمت هفتم : ارائه مدارک و نشانه گذاری
نقشهها , مدارک و یا اوراق اطلاعاتی , اطلاعات کامل در مورد اندازهها و فشار طراحی هر دیگ به همراه جزئیات موادی که در ساخت آن بکار رفته باید از طرف سازنده در اختیار خریدار و مرجع معتبر بازرسی قرار گیرد . اگر نصب دیگ در محل توسط سازنده تقبل نشده باشد , وی باید اطلاعات کاملی در مورد نصب مناسب دیگ فراهم آورد.
هر دیگ باید به طور ثابت و خوانا جهت نشان دادن هویت و منشأ آن نشانهگذاری شود , این نشانهگذاری یا باید در بالای کوره صورت گیرد , یا در صورت عدم امکان , بروی تابلوئی که به طور ثابت بروی قسمت اصلی تحت فشار متصل شده و یا بروی ساختمان فولادی دیگ در محلی که پس از پوشانیدن قابل رؤیت باشد
بخش هشت: شیرهای اطمینان , اتصالات و تجهیزات
مشخصات شیر اطمینان و اتصالات استانداری که روی دیگ سوار می شوند.
بخش نهم: دیگهای بخار و آب داغ که به صورت اتوماتیک کنترل میشوند.
دیگهای بخار و آب داغ که به صورت دائم مراقبت نمیشوند بایستی با کنترلهای سطح آب و احتراق مجهز گردند . میزان دقت در نظارت بوسیله شرایط کاری مشخص میشود و بایستی توجه خاص به عنوان ترکیبات ضروری بهرهبرداری مورد توجه خاص قرار گیرد