انواع دیگ بخار بر اساس تیپ و شکل
دیگ بخار بزرگ فولادی را با توجه به شکل و تیپ کوره در مدلهای زیر طراحی می کنند
دیگ بخار
دیگ های بخار دو پاسه (Two pass boiler)
این دیگ ها ی بخار دارای کوره دو گذره بوده و سطوح انتقال حرارت نظیر لوله های ابی ، Super Heater های دمای بالا در پاس اول و Super Heater دمای پایین و Deheater ها و اکونومایرز در پاس دوم خواهند بود
دیگ بخار برنجی (Tower Type Boiler)
در دیگ بخار برنجی تمام تجهیزات انتقال حرارت نظیر دیواره های آبی Super Heater و اکونومایزر همگی در یک پاس و پشت سر هم از پایین به بالا نصب می شوند
دیگ بخار جعبه ای دیگ بخار جعبه ای که دیگ بخار بزرگ فولادی از این نوع می باشند ، تمام تجهیزات انتقال حرارتی درون ساختمانی شبیه یک جعبه سازماندهی شده اند دیگ بخار از نظر تقسیم بندی بر اساس ظرفیت
با توجه به ظرفیتشان و کاربرد های صنعتی و تجاری عبارتند از :
- لوله ای (Water Tube Boiler)
- پوسته ای (Shell Boiler)
- قطاعی (Sectional Boiler)
منظور از ظرفیت در طبقه بندی دیگهای بخار این است که به عنوان مثال دیگهای بخار قطاعی با ظرفیت های پایین آب گرم برای مصارف خانگی تولید میکنند و دیگهای بخار پوسته ای با ظرفیت های متوسط در کارگاهها و کارخانجاتی که مصرف بخار در انها کم می باشد مورد استفاده قرار میگیرند و در نهایت دیگهای بخار لوله ای با طرفت های بالا در مجتمع پتروشیمی یا نیروگاهها استفاده میشوند
لوله ای (Water tube Boiler)
دیگ بخار لوله ای از ظروفی (Drums) با قطر های نسبتا کوچک ساخته شده اند که توسط لوله های به یکدیگر متصل شده تا در فشار های بالا کارایی داشته باشند
آب در این دیگها به این صورت جریان دارد که از Drum بخار بالایی از طریق Down Comers که از قسمت سرد دیگ بخار عبور کرده به Drum آب واقع در قسمت پایین دیگ بخار هدایت می شود ، قطعاتی به نام Riser در قسمت داغ دیگ بخار چرخه آب را از Drum آب به Drum بخار فراهم میکنند حبابهای بخار بالای Riser موجب مکش آب به درون لوله ها می شود و آب پس از رسیدن به Drum بخار و جدا شدن بخار مجددا چرخه فق را طی میکند
ظرفیت این دیگ بخار از ۵۲۰۰ kw تا مقادیر مورد نیاز نیروگاهها ۲۰۰ mw می باشد برای بدست آوردن این محدوده وسیع از ظرفیت لازم است از ۲ تا ۴ Drum با لوله های مستقیم یا خمیده استفاده شود
پوسته ای (Shell Boiler)
آب در داخل پوسته استوانه ای این دیگ های بخار جریان دارد ، کوره و همچنین لوله های حامل گازهای حاصل از احتراق (Smoke Tube) که از میان آب میگذرد در داخل پوسته واقع شده اند قطر لوله های گاز بر روی راندمان و اندازه فیزکی دیگ بخار تاثیر گذار است بنابراین در اکثر مواقع ترجیح داده می شود که از تعداد زیادی لله با قطر کم استفاده شود تا راندمان دیگ بخار بالا بماند
این نوع دیگ بخار در دوسته افقی و عمودی قرار مییرد ، دیگ های بخار پوسته افقی معمولا به صرت یک واحد کامل (Pakage Boiler) ساخته میشوند و تمامی تجهیزات لازم از جمله پمپ خوراک شیرهای مختلف اتصالات ، سیم الکتریکی و … را به همراه دارند نوع عمودی دیگ های بخار پوسته ای نیز وجود دارد که در مقایسه با دیگ های بخار افقی از ظرفیت کمتری برخوردار بوده و جای کمتری نیز نیاز دارند
قطاعی (Swctional Boiler)
این دیگ های بخار آب داغ با فشار پایین برای سیستم های مرکزی تولید میکنند تعداد قطاعهای آنها با توجه به ظرفیت مورد نیاز میتواند از ۳۰kw تا ۷۵۰kw تغییر کند شعله حاصل از مشعل این دیگ بخار در میان قطاعهای و جریان آب از حفره های واقع در دیواره قطاعها عبور میکند
تقسیم بندی از نظر سیرکولاسیون سیال عامل
- با سیکل طبیعی
- با سیکل اجباری
- با سیکل مختلط
انواع دیگ با سیکل طبیعی
در این دیگهای بخار نیروی ایجاد شده جهت چرخش سیال عامل از اختلاف دانسته سیالات قبل و بعد ازز انتقال حرارت حاصل می شود
انواع دیگهای بخار با سیکل اجباری
انواع دیگ های بخار عامل حرکت سیال مولد های خارجی خواهند بود در این سیرکولاسیون محدودیت فشار برای سیال منتفی می شود در این دیگهای بخار مولد حرکت سیال پمپ های (BOILER CIRCULATING PUMP) می باشد
انواع دیگ با سیکل مختلط
دیگ بخار معمولا برای تولید بخار داغ در دو حوزه فشار بالا و پایین کار میکنند به طوری که در فشار های پایین نیروی حاصل از اختلاف دانیسته برای سیرکولاسیون طبیعی کافی بوده ولی در فشار بالا سیرکولاسیون اجباری است
دیگ بخار از نظر محتوای لوله ها
دیگ بخار