اصول کار دیگ بخار
اصول کار دیگ بخار از مباحث مهم در صنعت تاسیسات می باشد و رعایت اصول نگهداری دیگ بخار موجب طول عمر دستگاه و حفظ امنیت جانی می گردد.
هر قدر که مهندس ناظر و یا اوپراتور به اصول کار دیگ بخار اشرافیت داشته باشد به همان اندازه کارفرمایان دغدغه کمتری در این راستا خواهند داشت.
ایمن کار کردن دیگ بخار مستلزم تعهد مدیریت به ایمنی و تداوم کار قابل اطمینان این دستگاه است و لازمه این تعهد حمایت مدیریت از متصدیان دیگ بخار و مسئولین تعمیر و نگهداری در رابطه با اصلاح اشکالات و ایرادات بوجود آمده در واحد دیگ بخار می باشد.
جهت آسانتر کردن و ایمن تر نمودن کنترل دیگ دستگاههای خودکار بسیاری ابداع گشته اند که این وسایل بیشتر به نیروی فکر مهندس در مقایسه با زور و بازوی او محتاج است. وسایل خودکار را باید درک نمود و حفظ کرد.
در صورت خرابی مهندس مسئول بایستی قادر به کنترل سریع دستی چند مرحله از کار باشد.
انفجار دیگ بخار قابل وقوع است و پاره ای از دلایل آن به قرار زیر است
- فعال نمودن دیگ بخار بصورت خودکار، بدون حضور متصدی و اعتماد کامل به کنترل کننده های خودکار برای جلوگیری از پر فشار گشتن دیگ و انفجار کوره ولی، درست کار نکردن کنترل کننده ها بعلت های مختلف امری ممکن است نصب آنها موجب یک احساس ایمنی کاذب است.
- آزمایش نکردن شیرهای ایمنی و کاهش فشار، بر صورتی منظم و پیوسته.
- عدم نگهداری دیگ و اجزاء آن بصورتی مناسب.
- دستکاری بی دلیل یا مداخله در کنار کنترل های ایمنی
- سوزاندن سوخت با میزانی بالاتر از حد معمول و بحالت تعلیق در آوردن سوخت محترق نشده.
- پاره ای از کارخانه ها برنامه تعمیر و نگهداری دستگاه های خود را بر اساس تعمیر بهنگام خرابی به مفهوم عملیاتی نگهداشتن دستگاه، تا خرابی آن، قبل از هر گونه تعمیر یا تعویض استوار نمایند.
- این نوع نگهداری گرچه به یک برنامه اندک نیازمند است لیکن استفاده نامناسب از کارگران طالب دستمزد گزاف در شرایط اضطراری را باعث شده و تعطیلی های بیش از حد و ناخواسته را در کار و تولید بوجود می آورد.
- تعمیر و نگهداری بازدارنده برنامه ریزی شده تجزیه و تحلیل پیش بینی کننده را با روش های تجزبی در می آمیزد و تناوب پیاده کردن دستگاه یا بازرسی، تعمیر یا تعویض قطعه را جهت به حداکثر رساندن مدت بهره برداری و حذف پیاده کردن های نالازم اتفاقی از کار تناوبی دستگاه محاسبه نماید
- نتایج حاصل از انفجار یک دیگ بخار را نباید دست کم گرفت حتی یک دستگاه کوچک نیز می تواند باعث خساراتی عظیم شود و گاها هم دیگ های کوچکتر را به دلیل سهل انگاری و عدم رسیدگی خطرناکتر از دیگهای بزرگ تلقی کرد.
تشکیل رسوب
- تشکیل رسوب در جانب آب سطوح گرمایشی، ناشی از تماس ناخالصی های معین موجود در آب با سطوح داغ می باشد.
- در میان این ناخالصی ها معمولتر از همه کلسیم (ca)، منیزیم ( mg) ، سیلیس (sio2) می باشند و منیزیم و کلسیم بصورت ترکیب با یون سولفات SO4 ظاهر شوند.
- رسوب در دیگهای لوله آبی در مقایسه با لوله دودی به مراتب خطرناکتر است.
- وجود کلسیم در آب امری عادی می باشد زیرا به صورت های گوناگون مانند آهک و گچ در آب حضور دارند و منیزیم نیز بخ اشکال مختلف در آب خام یافت می شود.
- آب رسوب زا را سخت می گویند و این سختی به صورت های موقت و یا دایم یا هر دو می باشند.
- سختی موقت را می توان توسط گرمایش آب تغذیه تا حدود ۲۱۲ درجه فارنهایت در یک گرمکن باز یا هواگی حذف نمود.
- سختی دایم آب را باید توسط سختی گیرها گرفت.
- به هنگام تشکیل رسوب روی سطوح گرمایشی تماس سطح جانب آب این سطوح با آب دیگ قطع می شود. حال آنکه این سطوح در جانب ذیگر هنوز در معرض گازهای داغ می باشند و چون رسوب یک هادی حرارتی ضعیف است سطوح گرمایشی می تواند به سرعت به دمایی خطرناک برسد که در این حالت صدمات مهم از جمله گسیختن لوله ها و حتی پوسته ها را سبب شود.
- تشکیل رسوب اغلب با افزایش میزان تبخیر افزایش می یابد در نتیجه در مناطقی که دمای گازهای احتراق حداکثر است لایه های رسوب به طور معمول ضخیمتر خواهد بود.
- لایه های ضخیم تشکیل شده حاکی از بی توجهی مسئولین موتورخانه ها یا بخش دیگ بخار می باشد زیرا در اکثر موارد با عمل آوری صحیح آب می توان جلوی این اتفاق را گرفت.
- رسوب زدایی ( سخنی گیر ) را باید به درستی انجام داد و پس از رسوب زدایی باید اقداماتی را جهت جلوگیری از اتفاق مجدد آن انجام داد.
خوردگی در دیگ بخار
- خوردگی داخلی عبارتند از افزایش الکتروشیمیایی سطوح دیگ که بطور معمول در طول خط آب یا زیر آن ایجاد می شود.
خوردگی دیگ بخار
- مقدار PH آب معیاری از اسیدی بودن یا قلیایی بودن آن است و بطور معمول اثر مستقیمی بر ویژگی خورندگی در دیگ های بخار دارد.
- آب حاوی یونهای قلیایی OH و یون های هیدروژن H می باشد. حاصلضرب این دو یون همواره بطور تقریبی برابر با ۱۰ به توان منهای چهارده می باشد. مقدار PH آب لگاریتمی معکوس غلضت یون هیدروژن است.
- اگر آب خنثی باشد غلظت یون OH برابر ۱۰ به توان منهای هفت می باشد.
- آثار زیان بار خوردگی به میزان نفوذ آن بستگی دارد و به نظر نمیرسد که خوردگی موثر بر سطحی وسیع از ورق دیگ بخار به سرعت خوردگی متمرکز بر سطوح کوچک نفوذ نماید.
عمل آوری آب دیگ بخار
هدف از عمل آوری آب دیگ بر طرف کردن مشکلات ناشی از رسوب، خوردگی، شکنندگی و احتمالا فرابری می باشد.
عمل آوری آب تغذیه دیگ نیازمند آزمایش آب به تناوب و تعدیل تصفیه، متناسب با شرایط متغیر می باشد.
بهنگام رسوب زدایی دیگ بخار توسط محلول های حلال این رسوبها دقت زیادی باید کرد و زدودن بسیار سریع رسوبات می تواند باعث ریزش و ته نشینی مقادر زیادی از آن گردد که در زمان کارکرد دیگ موجب بر افروختگی سطح گرمایشی می گردد.
این بر افروختگی ممکن است باعث گسیختگی لوله های دیگ بخار یا شکم دادن کوره و حتی گسیختگی پوسته دیگ بخار گردد.